پارچه کتان ؛ معرفی ویژگی ها، کاربردها و راهنمای خرید پارچه کتان

پارچه کتان

ویژگی های یک پارچه کتان خوب چیست؟

پارچه ی کتان همان طور که از اسم آن مشخص است از الیاف کتان ساخته شده است که البته لازم به ذکر است که کتان در ایران کشت نمی شود، بسیاری این پارچه را یکی از قدیمی ترین پارچه هایی می دانند که بشر از آن برای تولید لباس استفاده کرده است و از این گفته به راحتی می توان به قدمت این پارچه پی برد. خصوصیات این پارچه که باعث جذابیت و پرطرفدار بودن آن شده است نام پادشاه پارچه را به آن اختصاص داده است.

تاریخچه ی پارچه کتان

همواره برای انسان در مورد هر محصولی که امروزه از آن استفاده می کند، این سوال وجود داشته که چه زمانی این محصول وارد زندگی بشر شده و بشر استفاده از آن را آغاز کرده است، پارچه ی کتان نیز از این مسئله مستثنا نیست.

همان طور که گفتیم این پارچه یکی از قدیمی ترین پارچه هایی است که بشر در حال حاضر از آن استفاده می کند. قدیمی ترین پارچه ی کتان رنگ شده را باستان شناسان توانسته اند در غارهای ما قبل از تاریخ در کشورهای گرجستان کشف کنند، گفته می شود که قدمت این پارچه ها مربوط به ۳۶ هزار سال قبل است.

 

الیاف کتان

 

الیاف کتان از ساقه ی گیاهی به نام فلاکس استخراج می شود، این گیاه به طور سالانه کشت می شود و حداکثر طولی که دارد ۱۲۰ سانتی متر است و دارای قطری ۸٫۱ تا ۱۶٫۱ اینچ است. تخم این گیاه در ماه های اردیبهشت و خرداد کاشته می شود و سه ماه رشد ان به طول می انجامد، لازم به ذکر است که در هوای سرد و نسبتا مرطوب و وجود میزان باران مناسب بهتر به عمل می اید.

ساختمان داخلی الیاف کتان بیشتر از پنبه است و وجود کریستالین های زیاد در ساختمان داخلی آن موجب شده است که خصوصیات فیزیکی آن با پنبه متفاوت باشد. همچنین الیاف کتان مواد غیر سلولزی بیشتری نسبت به پنبه دارد که این ناخالصی ها یا مواد غیر سلولزی شامل مواردی همچون چربی، مواد رنگی، همی سلولز و … است

خصوصیات پارچه کتان

 

استحکام در برابر کشش

یکی از خصوصیات بارز کتان استحکام و مقاومت آن است به طوری که حتی می توان گفت استحکام کتان از پنبه نیز بیشتر است. دلیل این استحکام این است که در ساختمان الیاف این پارچه مناطق کریستالین زیادی وجود دارد و همین موجب شده است که میزان استحکام کتان در برابر کشش و ازیاد طول تا حد پارگی ۸٫۱ درصد در حالت خشک و ۲٫۲ درصد در حالت خیس باشد.

 

مقاومت در برابر حمله ی حشرات

برخی از پارچه ها به مرور زمان مورد حمله ی حشراتی همچون بید قرار می گیرند و پس از مدتی پوسیده می شوند اما پارچه کتان این گونه نیست این پارچه در برابر پوسیدگی بسیار مقاوم است و این به دلیل این است که کتان جوشیده و سفید شده و تقریبا دارای سلولز خالص است. نکته ی دیگر در مورد مقاومت پارچه ی کتان این است که اگر پارچه دارای رطوبت و حررات باشد امکان این وجود دارد که دچار آلودگی های آنی شود و همچنین کپک و قارچ می توانند سلولز پارچه را مورد حمله قرار دهند اما باز هم مقاومت پارچه ی کتان در این حالت بسیار زیاد است مخصوصا اگر پارچه خشک باشد.

 

اثر اسیدها

یکی دیگر از خصوصیات کتان این است که در برابر اسیدها مقاوم هستند. البته لازم به ذکر است که این مقاومت در برابر محلول رقیق و سرد اسید است اما امکان این که وجود دارد که پارچه ی کتان در برابر محلول های سرد و غلیظ و یا گرم و رقیق مورد حمله قرار گیرد.

 

اثر مواد قلیایی

در کنار این که پارچه کتان در برابر محلول های سرد و رقیق قلیایی مقاوم است در برابر مواد قلیایی نیز مقاوم است به گونه ای می توان بارها این پارچه را با محلول قلیایی شست و شو داد.

 

اثر رطوبت

پارچه کتان در حالت مرطوب ۲۰ درصد بیشتر از حالت خشک قدرت دارد و همین مسئله موجب شده که عملیات های مکانیکی که در مراحل ریسندگی انجام می شود و حالت عملیاتی تری دارند را به راحتی تحمل کند.

 

مقاومت در برابر حررات

پارچه کتان در برابر حررات مقاوم است این حرارت به حدی است که اگر پارچه تا دمای ۱۲۰ درجه سانتی گراد نیز در برابر حررات قرار گیرد تجزیه نمی شود و تنها شروع به زرد شدن می کند.

 

مقاومت در برابر حلال های آلی

یکی از موادی که در خشکشویی ها مورد استفاده قرار می گیرد حلال های آلی معمولی هستند که این حلال ها اثر مخربی روی برخی از پارچه ها برجای می گذارند و این در حالی است که هیچ اثر مخربی روی پارچه ی کتان ندارند.

لباس های ضد آتش از چه موادی ساخته شده اند؟

لباس های ضدآتش از چه موادی تشکیل شده اند؟

لباس های ضد آتش در مقایسه با لباس های مقاوم در برابر آتش

در صنایعی که کارگران در معرض موقعیت های خطرناک یا خطرات محیط کار قرار دارند، استفاده از نوعی خاص از لباس های محافظتی (protective clothing) برای اطمینان از امنیت و محافظت شخصی، توسط پرسنل الزامی است. این قوانین و سطوح حمایتی که در مشاغل مختلف رعایت می شوند، تحت تاثیر استانداردهایی قرار دارند که توسط مقامات محلی کشورهای مختلف وضع می گردند. از این رو نیاز به پوشیدن لباس های حفاظتی (لباس های ضد آتش یا مقاوم در برابر آتش) در صنایعی مانند نفت، گاز، برق، معدن، صنایع تولیدی، جوشکاری و غیره در حال افزایش است.

لباس ضد آتش چیست؟

این لباس محافظتی خاص که به آن لباس ضد آتش (Fire-Proof Clothing) یا  مقاوم در برابر آتش (Fire-resistant clothing) گفته می شود، تنها یک لباس محافظتی نیست بلکه شامل لوازم جانبی دیگری مانند دستکش، کلاه ایمنی یا چکمه نیز می شود. نماد FR به ویژگی های مقاومت در برابر آتش یا شعله و ویژگی های حرارتی لباس ها اشاره دارد؛ پارچه این لباس ها می تواند در برابر سوختن یا ذوب شدن در اثر آتش مقاومت کند و حتی پس از حذف منبع احتراق یا آتش خود به خود خاموش شود. افراد شاغل در این صنایع به لباس های مقاوم در برابر آتش، FRC می گویند.

لباس های مقاوم در برابر آتش اساساً از دو نوع پارچه ساخته می شوند که تحت عنوان پارچه های FR «ذاتی» یا «عمل آوری شده» از هم متمایز می شوند. پارچه های نوع اول، پارچه های طبیعی یا مصنوعی هستند که بعداً با ترکیبات مواد شیمیایی ضد آتش تحت عمل آوری قرار می گیرند؛ این کار باعث می شود تا این پارچه ها نهایتاً در برابر آتش مقاوم شوند. اما پارچه هایی که ذاتاً FR هستند، از الیافی ساخته می شوند که در برابر آتش مقاومند و این مقاومت با مهندسی ترکیبات بازدارنده در ساختار مولکولی الیاف عجین می شود؛ امری که به یک تغییر شیمیایی دائمی در داخل هسته توخالی الیاف منجر شده و نهایتاً باعث خلق یک پارچه کاملاً جدید با مشخصات FR می شود.

مقایسه لباس های ضد آتش و مقاوم در برابر آتش

لباس های محافظتی واقعی همیشه در برابر آتش یا شعله مقاوم هستند و از اصطلاح «ضد آتش» تنها در پاره ای از مواقع برای توصیف این لباس ها استفاده می شود. اما اهالی صنعت معمولاً از این اصطلاح استفاده نمی کنند، چرا که این کار می تواند گمراه کننده باشد؛ به همین دلیل لباس های ضد آتش در واقع همان لباس های مقاوم در برابر آتش هستند.
اصطلاح «لباس ضد آتش» به نوع خاصی از لباس اشاره دارد که نه می سوزد و نه آتش می گیرد؛ اما این درست نیست. یک لباس مقاوم در برابر آتش اگر چه به طور قطع می تواند در برابر آتش و حرارت مقاومت کند و خطر صدمات احتمالی ناشی از سوختن پوست را به حداقل برساند، اما اگر منبع آتش از بین نرود همچنان امکان دارد بسوزد.

 

به یاد داشته باشید که برخی از مواد عمل آوری نشده مانند پشم و ابریشم به صورت طبیعی در مقابل آتش مقاوم هستند؛ این مواد نه تنها به سختی مشتعل می شوند بلکه خود به خود هم خاموش می شوند. حال آنها را با موادی با پنبه و لینن مقایسه کنید که نه تنها سریعاً شعله ور می شوند، بلکه دائماً حریق آنها هم سریعاً گسترش پیدا می کند. با این وجود برخی الیاف مصنوعی مانند بعضی پلی استرهای خاص، خیلی دیر شعله ور می شوند و ممکن است خود به خود خاموش شوند؛ در واقع این الیاف معمولاً به جای اینکه بسوزند ذوب می گردند. پس بهتر است به خاطر داشته باشید که پارچه هایی که از ترکیبی از الیاف طبیعی و مصنوعی مانند مخلوط پلی استر- پنبه استفاده می کنند، کاربرد خوبی ندارند؛ چون به دلیل ترکیب ویژگی های احتراقی الیاف طبیعی و خاصیت ذوب شدگی الیاف مصنوعی، مستعد سوختن سریع و گسترش دامنه آتش سوزی هستند و به همین دلیل در هنگام آتش سوزی آسیب های زیادی به بار می آورند.

تفاوت از کجا ناشی می شود؟

همان طور که قبلاً ذکر کردیم، تمام لباس های مقاوم در برابر آتش در برابر سوختن و گرما تاب می آورند؛ اما همچنان احتمال دارد در صورت قرارگیری مستمر در معرض آتش بسوزند. لباس های مقاوم در برابر آتش باید بتوانند براساس استانداردهای انجمن بین المللی حفاظت در برابر آتش (NFPA)، ریسک آسیب دیدگی را به ۵۰% کاهش دهند؛ تنها در این صورت است که این لباس ها می توانند آزمون های انطباقی را پشت سر بگذارند. بنابراین هر گونه تضمینی در رابطه با بازدارندگی پارچه در برابر آتش از جانب تولید کننده پارچه به معنی بهبود مقاومت پارچه در برابر آتش و حرارت است. بنابراین براساس استانداردهای NFPA، داشتن گواهی بازدارندگی شعله تائید می کند که پارچه در برابر آتش مقاوم است، و از نظر انطباق برای به حداقل رساندن آتش سوزی و خاموش شدن خود به خود در هنگام حذف منبع آتش آزمایش شده است.

 

پارچه گورتکس (Gore-Tex Fabric) چیست ؟

پارچه گورتکس (Gore-Tex Fabric) چه نوع پارچه ای است؟

مشخصات فنی گورتکس

گورتکس یک نوع نوآورانه از پارچه ضد آب است که با گونه ای از پلی تترافلوئورواتیلن (polytetrafluoroethylene) معروف به PTFE (ePTFE) ساخته می شود. گورتکس به عنوان یکی از اولین پارچه های ضد آب انعطاف پذیر اختراع گردیده و با توجه به تعداد اندک رقبا یک ماده بسیار محبوب برای مقاومت در برابر آب باقی مانده است.

ویلبرت ال گور (Wilbert L. Gore)، خالق گورتکس و بنیانگذار شرکت W.L. Gore and Associates، کار خودش را در شرکت دوپونت در سال ۱۹۴۰ میلادی آغاز نمود. گور در مهمترین عصر پیشرفت تکنولوژی در شرکت دوپونت کار می کرد. وی در این دوران به خصوص شیفته PTFE که یکی از شگفت انگیزترین پلاستیک های شرکت دوپونت بود، گردید.
ویلبرت در سال ۱۹۵۸، کار خودش را در شرکت دوپونت ترک کرد تا به اعتقاد خودش آنچه که در مورد پتانسیل PTFE درک نگردیده بود را کشف نماید. وی با کمک همسرش جنویو (Genevieve) و پسرش باب یک سری آزمایش بر روی PTFE انجام داد و تلاش کرد تا ویژگی های پنهان این ماده را آشکار کند.
سال ها تحقیقات بی نتیجه، خانواده گور را ناامید کرد و در نهایت روزی در سال ۱۹۶۹ میلادی، باب گور به مرز جنون رسید. آنها در همان روزها یک سری آزمایش شامل میله های گرم شده کششی PTFE انجام داده بودند. باب از آنجا که نسبت به این آزمایش ها ناامید شده بود به جای اینکه میله را به آهستگی بکشد، آن را با یک حرکت سریع و ناگهانی کشید. وی در کمال تعجب مشاهده کرد که میله بیش از هزار درصد کشیده شد و ماده ای متخلخل که بیشتر از ۷۰ درصد هوا داشت به وجود آمد.
یک دهه بعد یا بیشتر، شرکت W.L. Gore and Associates برای مواد جدید خودشان، ثبت اختراعاتی نمودند و آنها را به اسم گورتکس نامگذاری کردند. آخرین این اختراعات در سال ۱۹۸۰، یعنی چهار سال پس از ظهور اولین لباس گورتکس در بازار ثبت شده است.

 

پارچه گورتکس امروزی

علیرغم وجود یک پرونده قضایی و دعوای حقوقی شدید که در دهه ۱۹۷۰ میلادی بر سر اثبات مخترع ePTFE در گرفت، ولی باز هم گورتکس به سرعت و در طی چند دهه به پیشرفت قابل توجهی دست یافت. شرکت W.L. Gore and Associates در سال ۱۹۷۹، نوار GORE-SEAM را معرفی نمود که خاصیت ضد آب لباس گورتکس را بهبود می بخشید. گورتکس در لباس های فضایی پوشیده شده توسط فضانوردان در طول اولین مأموریت فضاپیمای شاتل دیده شد و اولین کفش های گورتکس در سال ۱۹۸۲ به وجود آمدند.
شرکت W.L. Gore، تولید دستکش های گورتکس را در سال ۲۰۰۳ آغاز نمود و خط تولید پرو گورتکس (GORE-TEX Pro) را در سال ۲۰۰۶ راه اندازی کرد. خط تولید GORE-TEX SHAKEDRY بسیار سبک وزن در سال ۲۰۱۶ راه اندازی گردید و شرکت W.L. Gore در سال ۲۰۱۷، محصول GORE-TEX Invisible Fit که رقیب مستقیم برای دیگر فناوری های ضد آب کفش بود را توسعه داد.
شرکت W.L. Gore and Associates به راه اندازی خط تولید محصولات جدید هر سال ادامه می دهد، و این برند نهایت سعی خود را به کار می گیرد تا با آخرین فناوری ها رقابت نماید. هر چند که گورتکس هنوز بهترین عملکرد را ارائه می دهد، اما دیگر تنها فناوری قابل اعتماد لباس و کفش ضد آب موجود در بازار نیست و همین امر باعث تحریک شرکت W.L. Gore برای توسعه حوزه های دیگر لباس بیرونی بازار شده است.

 

چگونه از پارچه در برابر پوسیدگی زودهنگام محافظت کنیم؟!

چگونه از پارچه در برابر پوسیدگی زودهنگام محافظت کنیم؟!

راهنمای نگهداری از پارچه

 

آیا تاکنون به خاطر پوشیدن لباسی برای یک موقعیت خاص که درخشش و ظاهر زیبایش را از دست داده، دچار ناامیدی و دلشکستگی شده اید؟ یا شاید هم لباسی بسیار دوست داشتنی داشته اید که اکنون به دلیل از بین نرفتن لکه های سمجش دیگر قادر به استفاده از آن نیستید. هر چند که از اینگونه اتفاقات بسیار بیزاریم، اما هیچ راهکاری هم برای جلوگیری از به وجود آمدن آنها نداریم. اگر به صورت اخلاقی با لباس ها و پارچه ها رفتار کنید، آنها بهترین دوستان شما خواهند بود، بنابراین در ادامه این مطلب به شما خواهیم گفت که چگونه این کار را برای هر کدام از پارچه ها انجام دهید.

 

پنبه

پنبه از آن دست پارچه های بسیار سبک و دارای تهویه مناسب هست که طرفداران زیادی دارد.

برچسب هایی که روی  پارچه های پنبه ای هستند عنوان می کنند که اگر این پارچه در آب گرم شسته شود، رنگ پس می دهد و دچار برجستگی می شود، بنابراین توصیه می گردد که لباس های پنبه ای با دست و در آب سرد شسته شوند.

اگر قبل از دوختن لباس پنبه ای، آن را در محلول آب نمک غوطه ور کنید، در حفظ رنگ درخشان پارچه به شما کمک خواهد کرد.

از آنجاییکه پنبه به کوچک شدن تمایل دارد، بنابراین نباید آن را در زیر تابش مستقیم نور خورشید خشک نمود.

چاندری (Chanderi)

چاندری همانند نامش یکی از انواع پارچه های فانتزی به شمار می آید. این پارچه سبک وزن است و جلوه ای ظریف و براق دارد. تقریبا بیشتر صنایع دستی هند مانند Hand Blocks، Kalamkari و Indigo براساس پارچه چاندری خالص به دست می آیند. بنابراین یک پارچه فانتزی مانند این به تلاش زیادی جهت مراقبت و نگهداری نیاز دارد.
پارچه های چاندری خالص شاید گران قیمت باشند، بنابراین فقط تمیز کردن خشک برای آنها توصیه می گردد.
پلی چاندری (Poly Chanderi) با ماشین می تواند شسته شود.
فویل پرینت چاندری (Foil print Chanderi)، بادوام و سخت است، اما در هنگام شستشو نباید برس بر روی نگاره های فویل اعمال شود، چون امکان از بین رفتن نگاره ها در این حالت وجود دارد.

ساتن

ماهیت براق پارچه ساتن با خود نوستالژی خاصی از دوران کودکی را برای ما رقم می زند، چون به واسطه آن جذب نوشت افزارها و اسباب بازی های براق می شدیم. این پارچه نرم و براق برای تولید لباس های عروس عالی است. با این حال، نرمی آن نباید به عنوان نشانه شکنندگی در نظر گرفته شود، چون این پارچه کاملا بادوام است و در برابر چروک شدن نیز از مقاومت برخوردار است. مراقبت از کلیه پارچه ها چندان کار سختی نیست، اما واقعا مراقبت از ساتن کار بسیار راحتی محسوب می شود.
برای پلی ساتن، شستشو با ماشین کافی است.
برای بقیه گونه های ساتن، شستشوی دستی توصیه می گردد.
فشردن و پیچاندن این پارچه سبب صدمه دیدن آن می شود.

ابریشم

ابریشم برای قرن های متوالی نشانه ای از اشرافیت بوده است. ناگفته نماند که این پارچه در میان پارچه های دیگر همیشه اعتبار خود را حفظ کرده است. ماهیت براق و برازنده ابریشم سبب جذابیت زیاد آن شده است. پارچه فاخری مانند ابریشم به مراقبت بسیار زیادی نیاز دارد.
از آنجاییکه ابریشم یک پارچه گران قیمت است، پس باید همیشه به صورت خشک تمیز شود.

 

لیزی بیزی (Lizzy Bizzy)

نام پارچه لیزی بیزی بسیار منحصر به فرد است. این پارچه نرم و زیبا است، و وقتی از طریق نخ های پنبه ای و پلی استری بافته می شود، قابلیت پوشیدن هر روزه را خواهد داشت.

این نوع پارچه یک چارچوب عالی برای چاپ Hand Block به حساب می آید، بنابراین به منظور حفظ نگاره های آن، شستشوی خشک توصیه می گردد.

 

معمولا عنوان می شود که همیشه پارچه های گران قیمت می توانند زیبایی و جذابیت خودشان را حفظ کنند، در حالیکه پارچه های ارزان خیلی سریع شکل خودشان را از دست می دهند. ما در این مطلب نشان دادیم که این تئوری اشتباه است، چون حفظ زیبایی پارچه به روشی که آن را نگهداری می کنید (مثل شستشو و اتو زدن) بستگی خواهد داشت. مانند هر چیز دیگری در جهان، هر چقدر بیشتر از پارچه ها مراقبت کنید، زیبایی بیشتری برای لباس تان به وجود خواهید آورد. این نکات را دنبال کنید و شاهد زیبایی و جذابیت لباس هایتان برای مدت زمان طولانی باشید.